LEKTION 4.10 – der Akkusativ
İsmin təsirlik halı kimi?, nəyi? və ya haranı? suallarından birinə cavab verir.
Təsirlik hal:
1. fellərdən objektə verilən sualların yuxarıda verilmiş suallardan birinə uyğun olması və ya
2. Önlüyün təsirlik hal tələb etməsi nəticəsində işlənilir.
Təsirlik hal da əsasən digər hallar kimi artikl, yiyəlik əvəzliyi, işarə əvəzliyi, sual əvəzliyi və ya digər izləyici sözlərlərin müvafiq olaraq təsirlik halda yazılması ilə ifadə edir.
der Tisch – stol der Kuli – diyircəkli qələm der Wagen – avtomobil der Student – tələbə der Schüler – şagird das Hotel – hotel, mehmanxana das Zimmer – otaq das Buch – kitab das Heft – dəftər das Kind – uşaq die Stadt – şəhər die Post – poçt die Nummer – nömrə, hoteldə otaq die Schule – məktəb die Tür – qapı |
den Tisch den Kuli den Wagen den Student den Schüler das Hotel das Zimmer das Buch das Heft das Kind die Stadt die Post die Nummer die Schule die Tür |
Cədvəldən də göründüyü kimi qadın və orta cinsli isimlərin Nominativ və Akkusativ halları tamamilə eynidir. Bu yalnız müəyyən artikllər üçün deyil, ismin əvvəlində işlənən bütün izləyici sözlər üçün də eynidir. İndi isə digər izləyici sözlərlə (qeyri müəyyən artikl, inkar əvəzliyi, yiyəlik əvəzliyi, işarə əvəzliyi, sual əvəzliyi və s.) NOMİNATİV və AKKUSATİV hallar üçün cədvəl quraq:
Tisch – stol Kuli – diyircəkli qələm Wagen – avtomobil Student – tələbə Schüler – şagird ein//kein//mein//dieses//welches Hotel – hotel Zimmer – otaq Buch – kitab Heft – dəftər Kind – uşaq eine//keine//meine//diese//welche |
Tisch Kuli Wagen Student Schüler ein//kein//mein//dies//welch Hotel Zimmer Buch Heftdəftər Kind eine//keine//meine//diese//welche |
İndi isə isimlərin cəmdə AKKUSATİV halı üçün cədvələ baxaq. Bilməliyik ki:
1. isimlərin cəmdə cinsi olmur;
2. NOMİNATİV və AKKUSATİV cəmdə bütün hallarda eynidir.
Yəni bütün isimlər cəmdə olarkən onları geyri müəyyən artikklə, jeder, jedes, jede kimi təklik bildirən izləyici sözlərlə işlətmək olmaz. Bu zaman yalnız cəmdə işlədilməsi mümkün olan izləyici sözlər ismin əvvəlində gələ bilər. Fikrimizi cədvəldə göstərək:
Tische – stollar Kulis – diyircəkli qələmlər Wagen – avtomobillər Studenten – tələbələr Schüler – şagirdlər Hotels – hotelllər Zimmer – otaqlar Bücher – kitablar Hefte – dəftərlər Kinder – uşaqlarStädte – şəhərlər Posten – poçtlar Nummern – nömrələr Schulen – məktəblər Türen – qapılar |
Tischen Kulis Wagen Studenten Schülern Hotels Zimmern Büchernr Heften KindernStädten Posten Nummern Schulen Türen |
MƏNBƏ: www.deutsch.az
