
Bəzi qoşasaitli sözlərdə saitlərdən heç biri düşməsə də, uzanma baş verir: qiraət – qənaət- bəraət- şücaət
Rəqəmlə yazılan miqdar saylarına mənsubiyyət və hal şəkilçiləri əlavə edildikdə şəkilçidən əvvəl defis qoyulur: 21-dən, 4-də, 2-ye, 6-nın, 5-i, 18-i və s
Əreb rəqəmlərindən sonra ahəngə görə sıra sayının şəkilçisi ixtisarla (cı, ci, cu, cü) yazılır: 16-cı. 2-cı, və s
İdi, imiş ikən köməkçi sözləri adlardan və saitlə qurtaran fellərdən sonra ayrı, samitlə bitən fellərdən sonra həm ayrı, həm də ilik saiti buraxılaraq, şəkilçiləşmiş variantlarda bitişik yazılır: ana idi, ana imiş, ana ikən və s.
-can, -cən, -dək, -tək qoşmaları aid olduqları sözə bitişik yazılır: otağacan, evəcən, məktəbədək və s.
Qeyd: İlə qoşması samitlə bitən sözlərdə ahəng qanununa uyğun olaraq – la, -lə şəklində bitişik yazıla bilər.
Qeyd: -mı,-mi, -mu, -mü sual ədatı -da, -də ədatından aurı yazılır: Sən də mi gedersən? O yenə də mi danışacaq?
Bədii əserlərdə heyvanlar və canız əşyalar surət kimi işlədildikdə onların adlarının birinci hərfi böyük yazılır: Qırat, Alapaça və s.
Ölkələrin, muxtar respublikaların, vilayət və diyarların rəsmi adlarının tərkibindəki bütün sözlərin ilk hərfi böyük yazılır: Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti və s.
Yüksək dövlət vəzifələri, fəxri adlar, habelə nazirlik, komitə, birlik, cəmiyyət, qurum və s.
Orden, medal, bədil əsər, opera, balet, kinofilm, kinoteatr, mehmanxana və s. adları dırnaqda və böyük hərflə yazılır: “İstiqlal” ordeni, İstisu mineral suları və s.
Qeyd: Dırnaqda yazılan belə adlara artırılan şəkilçi dırnaqdan kənarda yazıllr: Xalq qəzəti nin bugünkü nömrəsi və s.
Şəkilçilərin yazılşı
- Bir cür yazılan sözdüzəldici şəkilçilər:
- i- və ya -vi şəkilçisi: daxili, tarixi, həyati :- vari şəkilçisi: buynuzvari, qalxanvari, yüngülvari, üzükvari.
- Dörd cür yazılan şəkilçilər:
- kı şəkilşıləri: axşamkı, bildirki, səhərki, onunku, gündüzkü, bugünkü
sifət və isim düzələdən -i, -ı, u,ü şəkilçilər: – ki,-qı, – kü, – qu: seçki, bıçqı, sürtkü – kin, -qın, -kün -qun.
Qeyd: Saitlə bitənlərdə- stan yazılır.
Təşəkkürlər
Tesekkurler edirik
Elektrik islerinin yuksek pesekarliqla gorulmesi
Bilmək istərdim, müəllif azərbaycan qrammatikası üzrə nə dərəcədə peşəkardır (təhsili, səlahiyyəti, səriştəsi), çünki mənim kimi köhnə qrammatika qaydalarını bilənlər, yeni qaydaları düzgün göstərən mənbələrdən öyrənmək istəyir, səhv izahlar və göstərişlər biliklərimdə qeyri-əminlik, inamsızlıq yarada bilər.
“Sən də mi gedersən? O yenə də mi danışacaq? ” misalları türk dilinin qrammatikasına oxşayır, indi azərbaycan dili qrammatikası da belə olub?
Sovet dövründə təhsil almışam, bağışlayın, mətbuatda, daha doğrusu mediada əvvəlki qrammatik qanunlardan fərqli hallara tez-tez rast gəlirəm, yuxarıdakı misal o vaxt belə yazılardı: Sən də gedəcəksənmi? O yenə də danışacaq (-mı)? yaxud O danışacaqmı yenə də?
Qeyd: göstərdiyim variantlarda “o vaxt” o əvəzlikdir, sifətdir ya ədat?
Şərhlərə cavab yazın, zəhmət olmasa.