Dilimizdə iki cür söz birləşməsi mövcuddur: sərbəst söz birləşməsi, sabit söz birləşməsi. Sabit söz birləşməsinə frazeoloji birləşmələr də deyilir. Frazeoloji birləşmələr tərkibcə dəyişməz, bütövlükdə məcazi bir mənanı bildirən sabit söz…
Dialekt sözləri yalnız bəzi rayon və kəndlərdə yaşayanların işlətdiyi sözlərdir. Məsələn: hancarı (necə), nimdər (döşəkcə), əppək (çörək) və s. Dialekt sözlərin ədəbi dildə qarşılığı vardır. Məslən, lapdan (dialektdə) – birdən…
Müxtəlif elm sahələrinə aid olan peşə və ixtisas sözlərinə terminlər deyilir. Bir qayda olaraq, bu sözlər müəyyən elm sahələrində çalışan şəxslər tərəfindən başa düşülür. Hər bir elm sahəsinin özünəməxsus terminləri…
Cəmiyyətin inkişafı nəticəsində bəzi məfhumların və onları bildirən sözlərin köhnəlib aradan çıxdığı kimi bir sıra yeni məfhumlar və bunları bildirən yeni sözlər də yaranır ki, bunlar da neologizmlər adlanır. Leksikada…
Dilin lüğət tərkibində xalqın tarixi əks olunur. Sözlər elmdə, texnikada, mədəniyyətdə baş verən dəyişikliklərin, tarixi hadisələrin canlı şahidləridir. Zaman keçdikcə bəzi məfhumlar dəyişir, yox olur və belə məfhumları bildirən sözlər…
Dilimizdəki sözlər işlənmə dairəsinə görə iki qrupa hölünür: ümumişlək sözlər və ümumişlək olmayan sözlər. Ümumişlək sözlər ixtisasından, savadından, yaşayış yerindən və s. asılı olmayaraq bütün adamlar tərəfındən gündəlik nitqdə işlədilən…
Azərbaycan dilinin lüğət tərkibindəki sözlərin əksəriyyəti (əvəzliklərin və fellərin, demək olar ki, hamısı) mənşəyinə görə əsl türk sözləridir, məsələn: dağ, daş, dərə, dəniz, su, yazmaq, bilmək və s. Bütün dillərdə…
Leksik mənaları bir-birinin əksi olan sözlər antonimlər adlanır. Məsələn: yaxşı – pis, uzun – qısa, gecə – gündüz, doğru -yalan, gözəl – çirkin, aşağı -yuxarı və s. Antonimlər eyni nitq…
Yazılışı və deyilişi müxtəlif olan, lakin eyni və ya yaxın leksik mənaları bildirən sözlər sinonimlər adlanır. Belə sözlər üç və üçdən daha çox oldaqda sinonimlər cərgəsi adlanır. Məsələn, igid –…
Deyilişi və yazılışı eyni, lakin leksik mənaları müxtəlif olan sözlər omonimlər adlanır. Məsələn, «qaz balası» və «qaz iyi» ifadələrində fonetik tərkibi eyni olan qaz sözü müxtəlif leksik mənaları bildirir. Omoninlər…