Dilin lüğət tərkibində xalqın tarixi əks olunur. Sözlər elmdə, texnikada, mədəniyyətdə baş verən dəyişikliklərin, tarixi hadisələrin canlı şahidləridir. Zaman keçdikcə bəzi məfhumlar dəyişir, yox olur və belə məfhumları bildirən sözlər…
Dilimizdəki sözlər işlənmə dairəsinə görə iki qrupa hölünür: ümumişlək sözlər və ümumişlək olmayan sözlər. Ümumişlək sözlər ixtisasından, savadından, yaşayış yerindən və s. asılı olmayaraq bütün adamlar tərəfındən gündəlik nitqdə işlədilən…
Azərbaycan dilinin lüğət tərkibindəki sözlərin əksəriyyəti (əvəzliklərin və fellərin, demək olar ki, hamısı) mənşəyinə görə əsl türk sözləridir, məsələn: dağ, daş, dərə, dəniz, su, yazmaq, bilmək və s. Bütün dillərdə…
Leksik mənaları bir-birinin əksi olan sözlər antonimlər adlanır. Məsələn: yaxşı – pis, uzun – qısa, gecə – gündüz, doğru -yalan, gözəl – çirkin, aşağı -yuxarı və s. Antonimlər eyni nitq…
Yazılışı və deyilişi müxtəlif olan, lakin eyni və ya yaxın leksik mənaları bildirən sözlər sinonimlər adlanır. Belə sözlər üç və üçdən daha çox oldaqda sinonimlər cərgəsi adlanır. Məsələn, igid –…
Deyilişi və yazılışı eyni, lakin leksik mənaları müxtəlif olan sözlər omonimlər adlanır. Məsələn, «qaz balası» və «qaz iyi» ifadələrində fonetik tərkibi eyni olan qaz sözü müxtəlif leksik mənaları bildirir. Omoninlər…
Sözün ilkin mənası onun həqiqi mənası adlanır. Sonradan qazandığı, törəmə mənası isə məcazi mənası olur. Məsələn, göz sözü adamın gözü, hər hansı canlının gözü ifadələrində əsas; bulağın gözü, yaranın gözü, gözə…
Yalnız bir leksik mənası olan sözlər təkmənalı sözlər adlanır. Məsələn: sərçə, dəniz, qırmızı, buzov və s. Bir neçə leksik mənası olan sözlər çoxmənalı sözlər adlanır. Çoxmənalı sözlər müəyyən cəhətdən bir-birinə…
Bizi əhatə edən aləmdə hər bir əşya, hərəkət, əlamət, hadisə və s. müəyyən bir sözlə ifadə olunur. Bu sözlər dilin lüğət tərkibini təşkil edir. Dilin lüğət tərkibindəki sözlərin cəmi leksika (yunanca…