
LEKTION 2.3 – die Possessivpronomen
Bu dərsimizdə alman dili yiyəlik əvəzliklərinin öyrənilməsinə başlayırıq. Alman dili yiyəlik əvəzliklərini başa düşə bilmək üçün gəlin əvvəlcə azərbaycan və alman dili yiyəlik əvəzliklərinin qarşılıqlı cədvəlinə nəzər salaq.
Təkdə | Singular | Cəmdə | Mehrzahl |
---|---|---|---|
mənim | mein | bizim | unser |
sənin | dein | sizin | euer |
onun | sein – kişi ihr – qadın sein – orta |
onların | ihr |
Sizin | İhr |
Bizim yuxarıdakı cədvəldə gördüyümüz yiyəlik əvəzlikləri bizə məxsus olan şeylərin təkdə kişi və ya orta cinsə aid olduğu hallar üçün doğrudur. Amma bizə məxsus olan şeylər təkdə qadın cinsinə aid olduqda və ya cəmdə olduqda yiyəlik əvəzliklərinin sonuna əlavə olaraq “-e”, sonluğu artırılır. Yəni yiyəlik əvəzlikləri belə olur:
Təkdə | Singular | Cəmdə | Mehrzahl |
---|---|---|---|
mənim | meine | bizim | unsere |
sənin | deine | sizin | eu(e)re |
onun | seine – kişi ihre – qadın seine – orta |
onların | ihre |
Sizin | İhre |
Alman dili yiyəlik əvəzliklərinin başa düşülməsində azərbaycanlılar üçün ən çətin məqam odur ki, azərbaycan dilində cins kateqoriyası yoxdur. “Mənim”, və ya “sənin”, deyərkən uyğun olaraq birinci və ya ikinci şəxsin təkinə, yəni mənə və ya sənə aid olan canlı və cansızlar başa düşülür.
Alman dilində isə cins kateqoriyası vardır və bu kateqoriya həm canlılara, həm də cansızlara aiddir. Ona görə də yiyəlik əvəzliklərinin sonlugları da təkdə təxminən qeyri müəyyən artikllarda olduğu kimi cinslərdən asılı olaraq müxtəlif olur.
Onu da bilməliyik ki, yiyəlik əvəzlikləri azərbaycan dilində olduğu kimi alman dilində də şəxs əvəzliklərinin yiyəlik halı kimi, yəni Genitiv halı kimi qəbul edilir. Bu isə o deməkdir ki, yiyəlik əvəzliyinin başlanğıcı şəxs əvəzliyidir.
Yiyəlik əvəzlikləri əsasən ismlərlə birlikdə və onların əvvəlində gəlir. Təkdə qeyri müəyyən artikl, cəmdə isə müəyyən artikl kimi hallana bilir, yəni hallar üzrə dəyişir. Gəlin yiyəlik əvəzliyinin hallanmasına da cədvəl şəklində müraciət edək.
Əgər məxsus olan şey təkdə kişi cinsli olarsa, o zaman:
Nom. Gen. Dat. Akk. |
mein meines meinem meinen |
dein deines deinem deinen |
sein seines seinem seinen |
ihr ihres ihrem ihren |
sein seines seinem seinen |
unser unseres unserem unseren |
ihr ihres ihrem ihren |
euer eures eurem euren |
İhr İhres İhrem İhren |
Əgər məxsus olan şey təkdə orta cinsli olarsa, o zaman:
Nom. Gen. Dat. Akk. |
mein meines meinem mein |
dein deines deinem dein |
sein seines seinem sein |
ihr ihres ihrem ihr |
sein seines seinem sein |
unser unseres unserem unser |
ihr ihres ihrem ihr |
euer eures eurem euer |
İhr İhres İhrem İhr |
Əgər məxsus olan şey təkdə qadın cinsli olarsa, o zaman:
Nom. Gen. Dat. Akk. |
meine meiner meiner meine |
deine deiner deiner deine |
seine seiner seiner seine |
ihre ihrer ihrer ihre |
seine seiner seiner seine |
unsere unserer unserer unsere |
ihre ihrer ihrer ihre |
eure eurer eurer eure |
İhre İhrer İhrer İhre |
Əgər məxsus olan şey cəmdə olarsa, o zaman:
Nom. Gen. Dat. Akk. |
meine meiner meinen meine |
deine deiner deinen deine |
seine seiner seinen seine |
ihre ihrer ihren ihre |
seine seiner seinen seine |
unsere unserer unseren unsere |
eure eurer euren eure |
ihre ihrer ihren ihre |
İhre İhrer İhren İhre |
MƏNBƏ: www.deutsch.az