Qrammatikannın sintaksis bölməsində söz birləşmələri və cümlələrdən bəhs olunur. Söz birləşməsi iki və daha artıq müstəqil sözün məna və qrammatik cəhətdən birləşməsindən əmələ gəlir və əşya, hərəkət, əlamət və s….
Danışanın müxtəlif hisslərini sevinc, qorxu, həyəcan, təəccüb, kədər və s. bildirən sözlər nida adlanır. Nidaların leksik və qrammatik mənaları yoxdur. Nidaları mınaca, şərti olaraq, aşağıdakı qruplara bölmək olar: Qorxu, narahatlıq…
Danışanın ifadə etdiyi fikrə münasibətini bildirən köməkçi nitq hissəsi modal sözlər adlanır. Modal sözlər aşağıdakı mənaları ifadə edir: Təsdiq bildirənlər: əlbəttə, əlbəttə ki, düzü, düzdür, doğrusu, doğrudan, doğrudan da, doğrudur,…
Ədatların bəziləri başqa nitq hissələri kimi işlənməsinə görə qrammatik omonim ola bilir. Bu zaman həmin sözün hansı nitq hissəsi olduğunu müəyyənləşdirmək üçün onun cümlədəki məna və vəzifəsinə fikir vərmək lazımdır….
Sözlərin və cümlələrin təsir gücünü artıran köməkçi nitq hissəsi ədat adlanır. Ədatlar söz və ya cümlələri qüvvətləndirməyə xidmət etdiyi üçün onları işləndiyi cümlədən çıxarsaq, mənada ciddi dəyişiklik baş verməz, həmin…
Sadə cümlələrdə həmcins üzvlər, mürəkkəb cümlələrdə onu əmələ gətirən sadə cümlələr arasında əlaqə yaradan köməkçi nitq hissəsi bağlayıcı adlanır. Bağlayıcılar sintaktik vəzifələrinə görə tabesizlik və tabelilik bağlayıcılarına bölünür. Tabesizlik bağlayıcıları…
Bəzi qoşmalar başqa nitg hissələri ilə ortaq sözlərdən ibarətdir. Bunlar aşağıdakılardır: Tərəf – İsim və qoşma kimi işlənir. Məssələn, Hər tərəf (isim) aydınlıq içində idi. Qadın maşına tərəf (qoşma)gedirdi. Qarşı,…
Qoşmaların əksəriyyəti qoşulduğu sözdən ayrı yazılır. İlə qoşması saitlə bitən sözlərə qoşulanda ayry yazılır, samitlə bitən sözlərə qoşulanda isə həm bitişik (-la), həm də ayrı yazıla bilir. Məsələn, atamla, Elçin…