Leksik təhlil aparılarkən aşağıdakılar göstərilir: Sözün leksik mənası; Həqiqi və məcazi mənada işlənməsi; Sözün çoxmənalı və ya təkmənalı olması; Omonim, sinonim yaxud da antonim səciyyəli olub-olmaması; Ümumişlək olub-olmaması; Mənşəyinə görə…
Dilimizdə iki cür söz birləşməsi mövcuddur: sərbəst söz birləşməsi, sabit söz birləşməsi. Sabit söz birləşməsinə frazeoloji birləşmələr də deyilir. Frazeoloji birləşmələr tərkibcə dəyişməz, bütövlükdə məcazi bir mənanı bildirən sabit söz…
Dialekt sözləri yalnız bəzi rayon və kəndlərdə yaşayanların işlətdiyi sözlərdir. Məsələn: hancarı (necə), nimdər (döşəkcə), əppək (çörək) və s. Dialekt sözlərin ədəbi dildə qarşılığı vardır. Məslən, lapdan (dialektdə) – birdən…
Müxtəlif elm sahələrinə aid olan peşə və ixtisas sözlərinə terminlər deyilir. Bir qayda olaraq, bu sözlər müəyyən elm sahələrində çalışan şəxslər tərəfindən başa düşülür. Hər bir elm sahəsinin özünəməxsus terminləri…
Cəmiyyətin inkişafı nəticəsində bəzi məfhumların və onları bildirən sözlərin köhnəlib aradan çıxdığı kimi bir sıra yeni məfhumlar və bunları bildirən yeni sözlər də yaranır ki, bunlar da neologizmlər adlanır. Leksikada…
Yazılışı və deyilişi müxtəlif olan, lakin eyni və ya yaxın leksik mənaları bildirən sözlər sinonimlər adlanır. Belə sözlər üç və üçdən daha çox oldaqda sinonimlər cərgəsi adlanır. Məsələn, igid –…
Sözün ilkin mənası onun həqiqi mənası adlanır. Sonradan qazandığı, törəmə mənası isə məcazi mənası olur. Məsələn, göz sözü adamın gözü, hər hansı canlının gözü ifadələrində əsas; bulağın gözü, yaranın gözü, gözə…
Yalnız bir leksik mənası olan sözlər təkmənalı sözlər adlanır. Məsələn: sərçə, dəniz, qırmızı, buzov və s. Bir neçə leksik mənası olan sözlər çoxmənalı sözlər adlanır. Çoxmənalı sözlər müəyyən cəhətdən bir-birinə…
Bizi əhatə edən aləmdə hər bir əşya, hərəkət, əlamət, hadisə və s. müəyyən bir sözlə ifadə olunur. Bu sözlər dilin lüğət tərkibini təşkil edir. Dilin lüğət tərkibindəki sözlərin cəmi leksika (yunanca…